Пяць хвілін – і ўсё сціхла. Сонца, якое ўжо адчувальна хілілася да захаду, выглянула з-за хмары, і вакол засвяціліся тысячы іскрынак – ззялі кроплі дажджу на лістоце, на траве. І раптам ажыў лес рознагалоссем: зацвыркала, затрэнькала, зашчабятала, зачырыкала, заціўкала, здавалася, кожнае дрэва ў лесе.
– Во, ажылі ўсе, – зазначыў Віталь. – А не відаць ні адну спявачку!
– Мы прайшлі амавенне, і востраў прыняў нас, – нават урачыста сказала Жэнька на поўным сур’ёзе,. – Цяпер мы тут свае, і лес нам нічога дрэннага не зробіць.
Жэньцы ніхто не запярэчыў. Хто яго ведае…
Калі трава прасохла, пайшлі збіраць сушняк для кастра.
Сцямнела хутка – зусім не так, як цямнее ў вёсцы. Шчыра кажучы, было трохі вусцішна, ціснуліся бліжэй да кастра. Вохкнула нешта далёка ў глыбіні вострава, а потым пачуўся шум крылаў.
– Гэта сава на паляванне паляцела, – стаў тлумачыць дзед Васіль. – Заўтра мы пабачым дрэвы з іх дупламі.
– А…Агні, казалі, на востраве, бываюць, – нясмела нагадаў Віталь, баючыся, што з яго пачнуць кпіць. – Блукаюць па зямлі. Ідзеш да іх – яны ад цябе. І ў тоню скачуць…
Але ніхто смяяцца з яго не стаў: на такім востраве ноччу што хочаш можа быць. Ды і расказвалі ж многа пра гэта ў вёсцы.
– Ёсць і агні. Чаму ж ім не быць, – спакойна адказаў дзед Васіль. – От ты зараз устань, адыдзі ад кастра, адвярніся ад яго, пачакай, пакуль вочы да цемры прывыкнуць, і паглядзі… Толькі агні не бегаюць і не скачуць.
– Праўда? – разявіў рот Віталь. – Пайшлі, – ён штурхнуў у бок Сяргея. – Пайшлі ўдвух.
– Пайшлі ўсе! – падхапіўся і Віцька.
Усе разам падняліся, і Нэла з Жэнькай, і сам дзед Васіль устаў. Адышліся ад кастра ў той бок, у які дзед паказаў.
– Пачакайце крыху, а потым глядзіце прама перад сабой… Яны белавата-зялёныя…
Напружана ўглядваліся… Нічога.
І раптам Жэнька ўскрыкнула:
– Бачу!
За ёй і астатнія пабачылі – плямамі, там, там, там – у цэлую няроўную лінію выстраіліся недзе наперадзе бледныя блакітна-зялёныя агні. Не, не скакалі яны, свяцілі халодным страшным святлом, святлом не гэтага свету.
– Што гэта, Васіль Яўменавіч? – спытала шэптам Жэнька. Ёй сапраўды стала страшна.
– А ты не бойся. Падыдзі бліжэй і паглядзі, – падахвоціў дзед. – Няма там нічога страшнага.
– Не-е, – адступілася Жэнька.
Наперад пайшоў Сяргей. Можна было разгледзець яго постаць сярод дрэў. Вось ён бліжэй, бліжэй да агнёў… І Віцька сарваўся з месца, подбегам заспяшаўся да Сяргея.
Аказалася, што агні – зусім недалёка. Было бачна, як Сяргей і Віцька разам нахіліся… Павярнуліся – і два агні ужо свяціліся на ўзроўні іх грудзей! А адзін і ўвогуле ўзляцеў над іх галовамі і завагаўся сюды-туды…
Хлопцы вярталіся – і неслі гэты нежывы агонь.
– Вось, – падышлі яны да астатніх, і Віцька працягнуў… кавалак гнілога дрэва.
– Ух ты! – выгукнуў Віталь. – Як я не даўмеў! Флюарэсцэнцыя! Дожджык якраз пайшоў… Ух ты, абавязкова з сабой вазьму.
– Гнілая асіна? – спытала недаверліва Жэнька, прымаючы з рук брата гнілушку.
– Ага! Некаторыя мікробы свецяцца. Асабліва вось як цяпер – пасля дажджу. Там жа асіна трухлявая ляжыць, так?
– Ляжыць там асіна, – усміхнуўся ў цемнаце дзед. – Я яе яшчэ ў дождж прыкмеціў. Так і думаў, што засвеціцца.
– А здорава як свеціць! – захапляўся Віталь, падносячы гнілушку бліжэй-далей да далоні. – Во, як далонь асвятляе…
Сапраўды, калі гнілушку набліжалі да самай далоні, скура асвятлялася мярцвяна-бледным святлом.
– Ну вось, адна загадка Ведзьмінай тоні мае вельмі простую адгадку, – падсумаваў Віцька. – Заўтра нам трэба разгадаць яшчэ адну.
– Цяжкавата будзе, – астудзіў яго пыл дзед Васіль. – Нічога, хлопцы, я тут не пазнаю. Прайшоўся вось – і не магу сказаць нават, у якім месцы была зямлянка. Ды і зіма тады была, – са скрухай закончыў стары.
– А якія дрэвы там раслі? – спытаў Віталь.
– За столькі гадоў твае дрэвы зусім другімі сталі, – махнуў рукой Віцька. – Трэба абыходзіць увесь востраў і шукаць…
– Што шукаць? – загарэўся Віталь. – Васіль Яўменавіч, дык якія дрэвы каля зямлянкі вашай раслі?
– Некалькі ялінак было… Але ж іх тут многа дзе.
– Ну, вялікіх ялін тут мала…
– За столькі гадоў… магла вырасці яліна, а магла малой засохнуць. І вырасці магла, а потым упасці і згніць, – гнуў сваё Віцька.
– Так, усё магло быць, – нявесела зазначыў дзед Васіль. – Але паспрабуем заўтра пашукаць найперш вялікія яліны. Пад нагамі паглядзім – мо дзе ляжыць тоўстая гнілая… Зямлянка наша даўно абвалілася… Ну, нейкая яміна павінна быць…
– Карацей, нечага цяпер спрачацца, – спыніў хлопцаў Сяргей. – Будзе ранак – будзе бачна. Кладземся спаць, а то рыбалку праспім.
– Не праспіце, я вас пабуджу, – паабяцаў дзед Васіль. – Кладзіцеся, адпачывайце. Натаміліся за дзень.
Сам ён яшчэ доўга сядзеў ля кастра, паліў і паліў свае самакруткі, толькі сіні дымок віўся над яго галавой…
Частка 25
Ранак выдаўся ціхім, нечакана цёплым, хоць і вада была блізка. Лес не звінеў мноствам галасоў, як тады пасля кароткага дажджу, не, у лесе даўно пачаўся новы дзень, і галасы ў ім былі падобныя на гукі ў ранішняй вёсцы: усе выкліканыя турботай, клопатам, пачаткам новага дня.
Жэнька расплюшчыла вочы – у палатцы было ўжо светла. І азірацца не трэба было – па дыханні зразумела, што ўсе яшчэ спяць.
Жэнька асцярожна зняла з сябе ручку Нэлы, прыкрыла акуратней малую, устала. Адкрыў у другім канцы палаткі вочы Сяргей, умомант сеў, глянуў на Жэньку, на сонечныя плямы на брызенце палаткі:
– Чорт, рыбалку праспалі! – адчайна прашаптаў ён і тут жа выскачыў вонкі.
За ім выйшла і Жэнька. Зірнула на гадзіннік – сем гадзін раніцы.